Jan van Koert en zijn bijdrage in het ontstaan van de GC-Kring
BRONVERHAAL GC KRING 16 april 2025
Auteur: Ellen Dahlhaus
De bron: het begin van een waterloop, daar waar iets begint….
Dit is het verhaal over het ontstaan van onze GC-Kring en het begint met een goedmoedig grapje tussen Jan van Koert en Martin van der Meulen. Jan noemde zichzelf de ‘nestor’ van het gedachtegoed in het Nederlands taalgebied. Maar wie is nu als eerste begonnen met het geven van open trainingen? Tot voor kort – Jan is overleden op 7 april 2025 – maakten beiden zich hier vrolijk over. En dat kenmerkte hun relatie, waarbij het woord generositeit als eerste in me opkomt. Waarom? Hun beider ‘grote hart’ zorgde ervoor dat zowel gecertificeerde als niet-gecertificeerde trainers, in één Kring konden samenkomen en -werken.
Drie pogingen tot oprichting
Justine Mol vertelt over de eerste poging om een Kring op te richten:
“In mijn herinnering zijn er drie pogingen geweest, Jan Van Koert, Martin van der Meulen en ik waren – naast Inga Teekens ( † ) – de eerste gecertificeerde trainers in Nederland. Jan, Martin en ik gingen op dat moment ervan uit dat een kring uit gecertificeerde trainers moest bestaan. De eerste poging vond plaats in de tuin van een vakantiehuis België, deze strandde, onder andere omdat ik mij terugtrok uit het internationale netwerk.
Martin vertelt dat bij poging twee kandidaat trainers werden betrokken. Het idee was toen een bredere kring van zowel gecertificeerde als niet-gecertificeerde trainers te creëren, het bleef bij een idee. De derde poging was raak en het kwam van de grond, dankzij de daadkracht van Jan Carel van Dorp en zijn actie die ertoe leidde dat de plannen en wensen concreet gemaakt werden.
Martin: “Jan en ik waren bij alle drie pogingen betrokken. Wij wilden ons inzetten voor verspreiding van het gedachtengoed van Geweldloze Communicatie binnen het Nederlandse taalgebied. Tegelijk wilden we de verbinding tussen de mensen faciliteren die Geweldloze Communicatie uitdragen.”
Voorbereiding in Emst
In 2007 vond een voorbereidend gesprek plaats tijdens de GC-zomerweek in Emst (Gelderland) op initiatief van Jan en Martin. Antowi Wibbelink die hierbij aanwezig was, vertelt: “Met een aantal trainers, trainers in de dop en geïnteresseerden, praatten we over de behoefte aan een soort Kring of vereniging van trainers. We waren het erover eens dat zoiets wenselijk was, maar we wisten nog niet precies hoe Martin en Jan dat zouden organiseren en wie dat moest gaan doen”. Door de inzet van Jan Carel kwam de Kring echt van de grond. Antowi benadrukt dat het hier ging over onderlinge afhankelijkheid van een aantal mensen, waarbij de inbreng van zowel mannen als vrouwen gehoord mag worden.
Op zolder
In 2008 vond in Utrecht de oprichting plaats, op de zolder van het kantoor van Jan. De zolder zat helemaal vol. Jan Carel vertelt dat ongeveer 35 mensen door middel van de oproep op de hoogte waren gebracht. Allen kozen ervoor de questionnaire (ja, nog steeds díe 😊) in te vullen. Antowi herinnert zich vooral het enthousiasme waarmee door alle aanwezigen ‘ja’ werd gezegd op het voorstel, ook al kwam er vermoedelijk veel werk op hen af. Martin geeft aan dat hij zich het gevoel van euforie nog goed herinnert: “We hadden allemaal een glas in de hand om het te vieren.”
Jan Carel benadrukt dat alle eer Jan en Martin toekomt. “Het denken vanuit overvloed hebben zij handen en voeten gegeven. Hoe genereus, door al die mensen samen te brengen die met elkaar concurreren. Dat zij elkaar nu kunnen gaan ondersteunen. Ik vind het heel bijzonder, heel fijn. Er is toen de sfeer gecreëerd waarbij mensen bereid zijn elkaar wat te gunnen”. Voor Jan Carel en Susana was deze tijd ook privé heel bijzonder. Susana: “Ik laat je graag weten dat de start van de GC-Kring ook de start was van de relatie tussen Jan Carel en mij en het behoeft weinig nadere toelichting om te begrijpen dat dit moment in mijn (toen verliefde) geheugen gegrift staat.”
Een klein begin
Monie Doodeman vertelt dat zij zich de “cirkels” van de CNVC herinnert, die georganiseerd waren vanuit taalgebieden. De Nederlandstalige GC-Kring werd gelieerd aan de Europa-Afrika cirkel. Ook herinnert zij zich het belang dat de mensen van het eerste uur hechtten aan sociocratie als besluitvormend principe. Voor Monie zelf was deze beginperiode extra betekenisvol, omdat het certificeringsproces al drie tot vijf jaar stil was komen te liggen. Op internationaal niveau was men aan het stoeien met de concepten ‘power over en power with’. In die tijd deelde Marshall Rosenberg zelf wel eens certificaten uit aan mensen van wie hij vond dat die voldeden aan zijn criteria. Monie: “In 2010 werd het proces weer geopend en in 2011 kon ik al gecertificeerd worden, omdat ik in die jaren daarvoor het voorwerk al had gedaan.” Volgens haar is de beslissing om zowel gecertificeerde als niet-gecertificeerde trainers samen in de Kring te laten participeren pas na 2008 genomen. “Bij de oprichting van de kring lag het certificeringsproces stil. Toen dat openging is tijdens een bijeenkomst in Emma in Utrecht gesproken over wel of niet mensen toe laten die gecertificeerd wilden worden. Daar is het toen open gegooid,” aldus Monie.
Zij vervolgt: “In de beginperiode kwamen we met kleine groepen van 10-15 mensen bij elkaar thuis. Later, bij een bijeenkomst in de Duiventil in De Bilt, en we al gegroeid waren, is het idee ontstaan inspiratiekringen te organiseren waar mensen van de kring elkaar ontmoetten rond thema’s die zij belangrijk vonden.
Voorbeelden zijn: dansvloeren, materiaal uitwisselen, certificering.
Monie herinnert zich van een bijeenkomst in Maarssen dat de deelnemers gesproken hebben over de site, de beginselen en de kleuren. Dit gebeurde door bij verschillende lappen te gaan staan die de voorkeur hadden qua uitstraling. “We stelden elkaar aan het einde van die bijeenkomst de vraag: ‘wat neem je mee en wat geef je mee?’ Iedereen nam daarvoor van huis een bloem mee die we in een vaas zetten. Aan het einde koos iedereen een bloem om mee naar huis te nemen”. Qua sfeer typeert zij deze beginperiode als zoekende met elkaar hoe de Kring vorm te geven. Er was veel gehakketak en we leerden empathisch te luisteren. Dat hielp om weer samen te komen”.
De bedoeling
Tot slot
Wat is nog niet opgeschreven? Veel. Zoveel betekenisvolle onderwerpen kwamen langs in de gesprekken en mails, die nog geen plek kregen in dit bronverhaal. Over activiteiten, over vervulde en onvervulde behoeften, over elkaar vinden en weer loslaten. Over bewegingen op- en neer, rouw en verlies. Het leven vieren en hoop. Voor mij beschrijft dit verhaal alleen het begin, zoals ook bedoeld. Voor Jan, die dit stuk nog heeft kunnen lezen, voor de oprichters, voor jullie allen, En het is niet af. We schrijven het samen verder. Ik wens jullie veel leesplezier. In de hoop bij te dragen aan helderheid en verbinding.
Een nestor is een oude wijze raadgever van de Grieken in Troje; de oudste binnen een groep.
Verantwoording
Voor dit artikel hebben Martin van der Meulen, Jan Carel van Dorp. Monie Doodeman, Justine Mol, Susana Rusch Garcia en Antowi Wibbelink een bijdrage geleverd. Jan van Koert heeft aangegeven bij te willen dragen via de gemeenschappelijke herinneringen van Jan en Martin, via Martin.
Ellen Dahlhaus heeft op basis van hun bijdragen dit artikel geschreven. Ellen raakte geïnspireerd tijdens een Kringweekend in 2022, waar tijdens een organisatieopstelling bleek dat er onduidelijkheid was over het ontstaan van onze Kring. Vanuit haar werk als teamcoach weet zij dat voor een gezonde ontwikkeling van een groep het nodig is respect te hebben voor de ‘wetten van de stam’. Wetmatigheden leven voort in het onbewuste. Een van die wetten gaat over helderheid en verbinding hebben met de bron. (vrij naar: Piet Weisfelt, de wetten van de stam).