Waarnemen is een belangrijk element van Verbindende Communicatie, omdat we de ander helder en duidelijk willen laten weten wat er bij ons leeft. Een waarneming is vaak het begin van een gesprek. Zodra we onze waarneming ‘kleuren’ met bijvoorbeeld een oordeel, dan verkleinen we de kans dat de ander de bedoeling van onze boodschap kan horen. De ander hoort vermoedelijk vooral ‘kritiek’ en zal zich verzetten. Dag verbinding!

Een voorbeeld (uit de vorige nieuwsbrief):

 ‘Ik word echt hartstikke gek van al die herrie en dat geruzie terwijl ik probeer te werken.

De woorden herrie en ruzie zijn geen waarnemingen. Ruzie is een interpretatie en herrie zou een oordeel (eigen uitgesproken mening) kunnen zijn. Door deze woorden te gebruiken zal de ander zich vermoedelijk vooral focussen op de ‘aanval’ die zojuist is ingezet. De ander heeft vooral verwijten gehoord en kan zich niet / moeilijk open stellen voor een eventueel verzoek dat nog komt.

Op deze manier stokt het proces om in verbinding te communiceren met de ander al bij de eerste stap. Hoe zou je verbindend hebben kunnen beginnen? Bijvoorbeeld:

‘Als ik jullie zo hoor, dan voel ik me onrustig en gefrustreerd.’  Het woordje ‘zo’ is ook nog interpretabel (zeker als bij de ander het glas half leeg is).

‘Als ik jullie je stem hoor verheffen, dan voel ik me onrustig en gefrustreerd.’

Hoe objectiever je in staat bent om de waarneming te benoemen, hoe ‘neutraler’ en ‘gelijkwaardiger’ de ander open kan staan voor wat je te zeggen of te verzoeken hebt.

Hoe je het ook jezelf flink lastig kunt maken door niet objectief waar te nemen…

Ken je dat? Dat je voor een ander invult wat die waarschijnlijk denkt of vindt?
Gedachten zoals:

‘Ik zal maar niet vragen of mijn oude buurvrouw misschien hulp nodig heeft met boodschappen, want dan voelt ze zich vast beledigd omdat ze zichzelf nog heel vitaal vindt.’

 ‘Het is echt altijd hetzelfde, zodra ik de jongste aandacht geef, kijkt z’n zus chagrijnig.’

Het zijn voorbeelden waarin je analyseert (ze voelt zich vast…, omdat), interpreteert en oordeelt (..altijd hetzelfde). Je doet jezelf daarmee ‘geweld’ aan, omdat je er gevoelens van angst, schuld en schaamte mee tot leven roept. Onnodig eigenlijk. Want je hebt ze zelf gecreëerd, in je gedachten.

Probeer het bij de feitelijke waarneming te houden. Maak het jezelf niet moeilijker dan het is! De ander heeft echt wel het beste met je voor en heus niet het slechtste. Krijg je het maar niet uit je gedachte? Check het dan!

Briefje door de brievenbus: ‘Lieve Anne-Marie, hoe gaat het met je? Hoe is deze situatie voor jou? Ik voel me een beetje onzeker omdat ik behoefte heb aan warmte en bijdragen. Ik wil me geenszins opdringen, maar weet dat we er voor je zijn en als je behoefte hebt aan ondersteuning (bijvoorbeeld boodschappen meenemen) hoef je dat maar aan te geven. Veel liefs ..’

‘Weet je schat, ik voel zoveel liefde voor jou en je broertje en ik heb behoefte aan harmonie. Het lijkt dat je je jaloers of gefrustreerd voelt als ik je broertje aandacht geef, voel je dat inderdaad zo?’

Ongelijkwaardigheid

Analyseren, interpreteren en oordelen creëren ‘menselijke ongelijkwaardigheid’. Dat kan leiden tot angst, schuldgevoel en schaamte en roept ‘geweld’ op (in communicatie naar jezelf of naar een ander). Het roept geweld op omdat we van nature een drang hebben naar ‘volwaardigheid’.

Daarom:

• Goed of fout bestaan niet! Probeer je bewust te zijn van jouw (gekleurde) waarneming. Hoe objectiever je die kunt benoemen, des te beter lukt het je om in verbinding te blijven met de ander én met jezelf!
• Het woordje ‘waarom’ in een vraag lijkt vaak op een uitnodiging om verantwoording af te leggen. Niet bepaald gelijkwaardig. ‘Waarom deed je …?’ De ander zal in de verdediging schieten, want wat die deed was blijkbaar ‘fout’. Beter is: ‘Wat maakte dat je …’.
• Check de gedachten die je hebt, check bij de ander of ze kloppen!

Tot slot

Objectief waarnemen is best lastig (en dat is eigenlijk zacht uitgedrukt!). Je bewustzijn van je ‘gekleurde’ waarneming is gelukkig ook al heel waardevol!

Want stel je voor. Je hoorde jezelf net ontzettend oordelen. Hoe zou het zijn als je zou zeggen in het gesprek; “ik drukte me net eigenlijk uit op een manier die ik niet zo bedoelde”. En dan corrigeer je jezelf en/of kunt het gesprek bijsturen. De ander staat waarschijnlijk in positieve zin verstelt van wat er gebeurt! Je herstelt de verbinding en van ‘fouten’ (;-)) leer je, dus grote kans dat je de volgende keer meteen verbindend communiceert!

#verbinding, #samen, #harmonie, #communiceren